PRESENT SIMPLE: czas teraźniejszy

Present Simple, czyli czas teraźniejszy prosty, to jedno z najbardziej podstawowych zagadnień dotyczących języka angielskiego. Nauka języka angielskiego zaczyna się zazwyczaj od poznania właśnie tego czasu. Tak jak każdy czas gramatyczny w języku angielskim, ma określone użycie i charakterystyczne dla siebie słówka angielskie. Czym charakteryzuje się czas Present Simple, jak wygląda i kiedy go stosować?

Present Simple: użycie

Czasu Present Simple możemy użyć w wielu sytuacjach:

1. Czynności powtarzające się

Jeśli mówimy o czynnościach, które się powtarzają, dzieją się regularnie.

• We meet every Friday. Spotykamy się w każdy piątek.
• She always eats cereal for breakfast. Ona zawsze je płatki na śniadanie.

2. Stany, fakty

Present Simple używamy również mówiąc o faktach lub stanach.

• He lives in New York. On mieszka w Nowym Jorku.
• She is hungry. Ona jest głodna.

3. Ogólne prawdy o świecie

Present Simple używamy również do opisywania ogólnych, niepodważalnych prawd o świecie.

• The sun rises in the east and sets in the west. Słońce wschodzi na wschodzie i zachodzi na zachodzie.
• Water boils at 100 ℃. Woda wrze w 100 ℃.

4. Rozkłady jazdy i grafiki

tak zwane timetables. Mówiąc na przykład o tym, kiedy odjeżdża autobus czy kiedy zaczynają się zajęcia.

• The bus leaves at 5 p.m. Autobus odjeżdża o 17. (Jest to częścią rozkładu, więc czynność się powtarza.)
• We start classes at 8 a.m. Zaczynamy zajęcia o ósmej rano. (Plan lekcji, tego konkretnego dnia zawsze zaczynamy zajęcia o 8.)

5. Preferencje, gusta

Czasowniki wyrażające nasze preferencje. Do czasowników tych należą: love (kochać), like (lubić), dislike (nie lubić), hate (nienawidzić), enjoy (lubić, czerpać z czegoś przyjemność), can’t stand (nie móc znieść), prefer (preferować), don’t/doesn’t mind (nie mieć nic przeciwko).

• I hate winter. Nie nawidzę zimy.
• I like her. Lubię ją.

6. Opisywanie wydarzeń np. z filmu

Present Simple używamy też do streszczania wydarzeń z filmu czy książki.

• In the end, the main character gets in the car crash and dies. Na koniec, główny bohater ma wypadek samochodowy i umiera.

7. Nawyki

Gdy chcemy opowiedzieć o naszych nawykach, przyzwyczajeniach.

• I drink orange juice for breakfast. Pijam sok pomarańczowy na śniadanie.
• We watch TV in the evenings. Oglądamy telewizję wieczorami.

8. Instrukcje i wskazówki

• Take the first left. Skręć w pierwszą w lewo.
• Add a pinch of salt and bring to a boil. Dodaj szczyptę soli i zagotuj.

9. Wyrażenie przyszłości

• My sister arrives tomorrow. Moja siostra przyjeżdża jutro.
• The film starts in an hour. Film zaczyna się za godzinę.

10. Sekwencja akcji w tym komentowanie wydarzeń sportowych

• First I have breakfast and then I brush my teeth. Najpierw jem śniadanie, a potem myję zęby.
• Messi takes the ball and scores a goal. Messi przejmuje piłkę i strzela gola.

11. Nagłówki w gazetach

• • • Miners in conflict with Prime Minister over 'low wages’. „Górnicy w konflikcie z premierem przez niskie płace”.

    • NASA shuttle explodes. Wahadłowiec NASA eksploduje.

 

Present Simple: konstrukcja zdania twierdzącego

Ogólna konstrukcja zdania twierdzącego w czasie Present Simple jest bardzo prosta i wygląda następująco:

Osoba + czasownik + reszta zdania

 

I live in London. (Mieszkam w Londynie.)
She lives in London. (Ona mieszka w Londynie.)

 

Present Simple: odmiana czasownika regularnego

Czasownik w języku angielskim odmienia się przez osoby, tak samo jak w innych językach. Na szczęście, w przypadku języka angielskiego w czasie Present Simple jest to wyjątkowo proste. Musimy pamiętać jedynie o dodanie końcówki -s w 3. osobie liczby pojedynczej.

Oto przykłady jak zachowuje się zdanie w różnych osobach w czasie Present Simple. Jak widać, nic nie musimy zmieniać oprócz dodania do czasownika końcówki -s w 3. osobie liczby pojedynczej.

I	work	in a bank.		Ja pracuję w banku.
You	work	in a bank.		Ty pracujesz w banku.
He	works	in a bank.		On pracuje w banku.
She	works	in a bank.		Ona pracuje w banku.
It	works	well.		To działa dobrze.
We	work	in a bank.		My pracujemy w banku.
They	work	in a bank.		Oni pracują w banku.

Uwaga!

Jeśli czasownik kończy się na: -ch, -sh, -ss, -x, -o musimy dodać końcówkę -es.

• watch – watches
• wash – washes
• miss – misses
• relax – relaxes
• go – goes

Przykłady:

• I go to the cinema.  (Ja chodzę do kina.)
• She goes to the cinema. (Ona chodzi do kina.)

Jeżeli czasownik kończy się na spółgłoskę i -y, w 3. osobie liczby pojedynczej musimy zamienić -y na -ie i dopiero dodać końcówkę -s. Takie czasowniki to np. to study, to cry, to try.

y → ie + s

• I study. / He studies. (Ja się uczę. / On się uczy.)
• I cry. / She cries. (Ja płaczę. / Ona płacze.)
• I try. / It tries. (Ja próbuję. / Ono próbuje.)

Present Simple: konstrukcja zaprzeczenia

Język angielski wymaga czasownika posiłkowego do/does również do konstrukcji zaprzeczenia (negative). Dodatkowo do tworzenia przeczeń używane jest angielskie słówko not.

Osoba + do/does + not + czasownik + reszta zdania

 

I do not live in London. (Ja nie mieszkam w Londynie.)
She does not live in London. (Ona nie mieszka w Londynie.)

Podobnie jak w pytaniach, w 3. osobie liczby pojedynczej używamy czasownika posiłkowego does, po czym posługujemy się formą podstawową czasownika głównego.

Niepoprawnie jest powiedzieć: -> He does not plays basketball.

Przydatne skróty:

• do + not = don’t
• does + not = doesn’t

Warto używać powyższych skrótów, ponieważ są bardzo często stosowane potocznie, jednak w tekstach oficjalnych lepiej trzymać się pełnych form do not i does not.

Present Simple: konstrukcja pytania

Język angielski wymaga użycia tzw. czasownika posiłkowego (auxiliary verb) aby skonstruować pytanie. Dla czasu Present Simple czasownikiem posiłkowym jest odpowiednio do lub does (3. osoba liczby pojedynczej). Oto ogólna konstrukcja pytania:

Do/does + osoba + czasownik + reszta zdania

 

Do you live in London? (Czy mieszkasz w Londynie?)
Does he live in London? (Czy on mieszka w Londynie?)

Jak widać na przykładzie, do 3. osoby liczby pojedynczej użyliśmy czasownika posiłkowego does. Co wtedy z czasownikiem głównym? Końcówkę -s dodaliśmy już do czasownika posiłkowego, więc nie ma potrzeby dodawania -s do czasownika głównego.

Niepoprawnie jest powiedzieć: -> Does he plays football?

Do	+	I you we they		Does	+	he she it

Present Simple: krótkie odpowiedzi

Aby odpowiedzieć na pytanie w Present Simple, możemy użyć krótkich odpowiedzi. Aby to zrobić, do słowa Yes lub No dodajemy osobę oraz odpowiednią formę czasownika posiłkowego to do. Odpowiadając przecząco należy również zaprzeczyć do lub does słowem not.

Do you like her?

v Yes, I do.	v No, I don’t.
x Yes, I don’t.	x No, I do.

Pytania z zaprzeczeniem

Pytania możemy również zaprzeczać. Takich pytań używamy gdy chcemy się upewnić lub „z góry” znamy odpowiedź na pytanie. Oto konstrukcja pytania z zaprzeczeniem:

Don’t/doesn’t + osoba + czasownik + reszta zdania

 

Don’t you live in London? (Czy ty przypadkiem nie mieszkasz w Londynie? (jesteśmy prawie pewni, że ta osoba mieszka w Londynie)
Doesn’t she live  in London? (Czy ona przypadkiem nie mieszka w Londynie? (jesteśmy prawie pewni, że ona mieszka w Londynie)

Konstrukcja pytania szczegółowego z to be

Aby zadać pytanie szczegółowe w Present Simple na początku zdania używamy zaimków pytających:

Who – kto, What – co/jaki, Which – który, Where – gdzie, When – kiedy, Why – dlaczego, How – jak

Przykłady zdań:

WHO

Who do you like? (Kogo lubisz?)

Who does she like? (Kogo ona lubi?)

WHAT

What do you want? (Czego chcesz?)

What sort of music does he like? (Jaki rodzaj muzyki on lubi?)

WHICH

Which flowers do you want? (Które kwiaty pan chce?)

WHERE

Where do you come from? (Skąd pochodzisz?)

Where does she live? (Gdzie ona mieszka?)

WHEN

When do you get up? (Kiedy wstajesz?)

When does he start his lessons? (Kiedy on zaczyna swoje lekcje?)

WHY

Why do you want to see her? (Dlaczego chcesz się z nią zobaczyć?)

Why does she want to see him? (Dlaczego ona chce się z nim zobaczyć?)

HOW

How long do you want to wait? (Jak długo chcesz czekać?)

How often does she watch TV? (Jak często ona ogląda telewizję?)

How much rice do we need? (Ile ryżu potrzebujemy?)

How many friends does he have? (Ilu on ma przyjaciół?)

 

Present Simple: czasownik to be

Język angielski wyróżnia dwa przypadki, w których musimy zmienić formę podstawową czasownika w czasie Present Simple :

• 3 osoba liczby pojedynczej
• czasownik to be

Czasownik to be (być) jest czasownikiem nieregularnym i odmienia się przez osoby. W czasie Present Simple odmienia się w następujący sposób:

Konstrukcja zdania twierdzącego z czasownikiem to be

 

Osoba + to be + reszta zdania

 

I am in the park. (Jestem w parku.)
She is a nurse. (Ona jest pielęgniarką.)
Jack and Emma are at home. (Jack i Emma są w domu.)

Przydatne skróty:

I am = I’m	we are = we’re
you are = you’re	you are = you’re
she is = she’s he is = he’s it is = it’s	they are = they’re

Uwaga!

Język angielski ma inne zasady co do tworzenia pytań i przeczeń z czasownikiem to be niż co do tworzenia pytań z czasownikami opisującymi czynności. Nie potrzebujemy bowiem czasownika posiłkowego do/does.

Konstrukcja zaprzeczenia z czasownikiem to be

Do tworzenia przeczeń z to be również używamy słowa not.

Osoba + to be + not + reszta zdania

 

I am not in the park. (Nie jestem w parku.)
She is not a nurse. (Ona nie jest pielęgniarką.)
Jack and Emma are not at home. (Jacka i Emmy nie ma w domu.)

Przydatne skróty:

Potoczny język angielski charakteryzuje się częstym użyciem form skróconych.

I am not = I’m not
you are not = you’re not / you aren’t
he is not = he’s not / he isn’t
she is not = she’s not / she isn’t
we are not = we’re not / we aren’t
they are not = they’re not / they aren’t

Nie istnieje forma: -> I amn’t

 

Konstrukcja pytania z to be

 

to be + osoba + reszta zdania

 

Am I right? (Czy mam rację?)
Is she a nurse? (Czy ona jest pielęgniarką?)
Are Jack and Emma not at home? (Czy Jack i Emma są w domu?)

 

Krótkie odpowiedzi z to be

 

Aby odpowiedzieć na pytanie z czasownikiem to be w czasie Present Simple, możemy użyć krótkich odpowiedzi. Tworzymy je dodając do słowa Yes albo No osobę i czasownik posiłkowy. Dodatkowo, zaprzeczamy czasownik posiłkowy przy pomocy słówka not, jeśli odpowiadamy przecząco.

Are you happy?

v Yes, I am.	v No, I’m not.
x Yes, I am not.	x No, I am.

Pytania z zaprzeczeniem z to be

Zaprzeczać możemy również pytania z to be. Używamy do tego skróconej formy zaprzeczonego czasownika posiłkowego (aren’t, isn’t). Przy pytaniach z zaprzeczeniem NIE używamy pełnych form: are not oraz is not.

Aren’t/isn’t + osoba + reszta zdania

 

Isn’t she right? (Czy ona nie ma racji?)
Aren’t they at home? (Czy nie ma ich w domu? (Jesteśmy przekonani, że są lub powinni być)

Uwaga!

Co w przypadku, gdy zadajemy sami sobie pytanie? Wiemy już, że nie istnieje forma amn’t, a więc nie możemy użyć skróconej formy na początku pytania. Wyjątkowo posługujemy się wtedy czasownikiem posiłkowym aren’t.

Aren’t I the luckiest girl in the world? (Czyż nie jestem najszczęśliwszą dziewczyną na świecie?)

Konstrukcja pytania szczegółowego z to be

Aby zadać pytanie szczegółowe w Present Simple na początku zdania używamy zaimków pytających:

Who – kto, What – co/jaki, Which – który, Where – gdzie, When – kiedy, Why – dlaczego, Whose – czyj, How – jak

Przykłady zdań:

WHO

Who is this? (Kto to jest?)

Who is he? (Kim on jest?)

Who are they? (Kim oni są?)

Who’s this? (Kto to jest?)

Who is a doctor? (Kto jest lekarzem?)

WHAT

What is this? (Co to jest?)

What’s this? (Co to jest?)

What is love? (Czym jest miłość?)

What is this document? (Co to jest za dokument?)

What are these documents? (Co to są za dokumenty?

What is in this box? (Co jest w tym pudełku?)

What are you afraid of? (Czego się boisz?)

What time is it? (Która jest godzina?)

What is the weather like? (Jaka jest pogoda?)

What is your teacher like? (Jaki jest wasz nauczyciel?)

What is the fastest car in the world? (Jaki jest najszybszy samochód na świecie?)

What colour is your favourite drink? (Jakiego koloru jest twój ulubiony napój?)

What sort of music do you like? (Jaki rodzaj muzyki lubisz?)

WHICH

Which is bigger – a wood or a park? (Co jest większe – las czy park?)

WHERE

Where are you? (Gdzie jesteś?)

Where are you from? (Skąd pochodzisz?)

Where’s my umbrella? (Gdzie jest mój parasol?)

WHEN

When is St Patrick’s Day? (Kiedy jest dzień św. Patryka?)

When’s your birthday? (Kiedy są twoje urodziny?)

WHY

Why’s that? (Dlaczego tak jest?)

WHOSE

Whose is this? (Czyje to jest?)

Whose are these cats? (Czyje są te koty?)

Whose shoes are these? (Czyje to są buty?)

Whose daughter is Ann? (Czyją córką jest Ania?)

Whose friend is Robert? (Czyim przyjacielem jest Robert?)

HOW

How are you? (Jak się masz?)

How long is this river? (Jak długa jest ta rzeka?)

How far is it to the airport? (Jak daleko jest na lotnisko?)

How old is this house? (Ile lat ma ten dom?)

How much is this skirt? (Ile kosztuje ta koszula?)

 

Present Simple: charakterystyczne słowa i wyrażenia

Istnieje wiele słów, które można uznać za „charakterystyczne” dla czasu Present Simple. Są to głównie słówka angielskie używane do określenia regularności czy powtarzalności wykonywanej czynności.

• every Monday day / week / month / year

w każdy poniedziałek / każdego dnia / tygodnia / miesiąca / roku

• once / twice / three times a day

raz / dwa / trzy razy dziennie

• on Wednesdays / on Thursdays

w środy / w czwartki

Oprócz tego bardzo charakterystyczne dla czasu Present Simple są tzw. adverbs of frequency, czyli przysłówki częstotliwości. Należą do nich poniższe słówka angielskie:

• 100% – always – zawsze
• 90% – usually – zazwyczaj
• 80% – normally – zwykle
• 70% – often – często
• 60% – sometimes – czasami
• 30% – occasionally – od czasu do czasu
• 10% – seldom – rzadko
• 5% – hardly ever – prawie nigdy
• 0% – never – nigdy

 

Miejsce przysłówków częstotliwości w zdaniu

 

• Przed czasownikiem głównym

Przysłówki częstotliwości: never, seldom, sometimes, often, always, usually, rarely, hardly ever stawiamy zwykle przed głównym czasownikiem.

osoba + przysłówek częstotliwości + czasownik

 

I never watch TV on Fridays. (Nigdy nie oglądam telewizji w piątki.)

They always take a shower in the morning. (Oni zawsze biorą rano prysznic.)

We rarely buy chocolate. (Prawie nigdy nie kupujemy czekolady.)

I frequently play football. (Często gram w piłkę nożną.)

• Na początku lub na końcu zdania

By podkreślić częstotliwość z jaką wykonujemy jakąś czynność możemy wstawić przysłówek częstotliwości na początku lub końcu zdania.

OPRÓCZ always, seldom, rarely, hardly, ever, never, które możemy użyć tylko w środku zdania.

Sometimes I exercise in the gym. (Czasami ćwiczę w siłowni.)

Normally I walk to work, but today I rode the bike. (Zwykle chodzę do pracy, ale dzisiaj pojechałem/am rowerem.)

I play tennis frequently. (Często gram w tenisa.)

W zdaniu przysłówki częstotliwości zazwyczaj stoją pomiędzy osobą a czasownikiem.

• Przysłówki na końcu zdania

Przysłówki very rarely, very seldom najczęściej występują na końcu zdania.

We eat meat very rarely. (Bardzo rzadko jemy mięso.)

• Konstrukcja z czasownikiem to be

Jeśli mamy czasownik to be w zdaniu, wówczas przysłówek częstotliwości postawimy za czasownikiem głównym.

osoba + to be + przysłówek częstotliwości

 

I am never late to work. (Nigdy nie jest spóźniony/a do pracy.)

You are usually more cheerful. (Zazwyczaj jesteś bardziej pogodny/a.)

UWAGA!

Always może występować jedynie w środku zdania. Czyli NIE może występować ani na początku zdania, ani na końcu.

Always we go out on Friday. – źle

We go out on Friday always. – źle

We always go out on Friday. – ok

Inne określenia częstotliwości

Dłuższe frazy określające częstotliwość używamy na początku lub końcu zdania, ale nie w środku zdania.

(every) now and again – co jakiś czas

again and again – ciągle, wielokrotnie

all the time – cały czas

almost never – prawie nigdy

constantly – ciągle

every so often – co jakiś czas

from time to time – od czasu do czasu

now and then – co jakiś czas

on Mondays – w poniedziałki

once a day – raz na dzień

once a year – raz na rok

once in a blue moon – raz na ruski rok

once in a while – raz na jakiś czas

periodically – okresowo

regularly – regularnie

repeatedly – wielokrotnie

Złożone określenia częstotliwości

 

• Konstrukcja z every

Możemy tworzyć określenia częstotliwości przez połączenie określenia czasu (dzień, miesiąc ect.) z przymiotnikiem every.

every + ____

every day = daily – codziennie

every week = weekly – co tydzień

every 2 weeks = fortnightly (BrE) – co dwa tygodnie

every month = monthly – miesięcznie

every year = annually, yearly – rocznie

• Konstrukcja z times

Times oznacza razy – dodając do times liczbę oraz okres czasu (dzień, miesiąc ect.) dostajemy konstrukcję, która mówi ile razy robimy coś w danym okresie czasu.

___+ times a ____

three times a week – trzy razy w tygodniu

six times a year – sześć razy z roku

Pamiętajmy również o wyrażeniach:

once a day – raz dziennie

twice a week – dwa razy w tygodniu

Konstrukcja There is / There are

W czasie Present Simple możemy stosować konstrukcję There is / There are, dzięki której możemy powiedzieć, że “coś się tu znajduje”.

Jeśli chcemy powiedzieć, że książka jest na biurku możemy to powiedzieć na dwa sposoby:

The book is on the desk. (Książka jest na biurku.) – Mówimy tutaj o konkretnej książce (the book).

There is a book on the desk. (Na biurku jest książka.) – Nie wiemy co to za książka, na biurku leży jakaś książka (a book).

Konstrukcja zdania twierdzącego z there is/there are

 

There is / are + co + gdzie

 

There is a ball under the bed. (Pod łóżkiem jest piłka.)

There are two balls under the bed. (Pod łóżkiem są piłki.)

 

There is / There are z rzeczownikami niepoliczalnymi

A co zrobimy z rzeczownikami niepoliczalnymi takimi jak: flour, water czy rice?

Rzeczowniki niepoliczalne traktujemy jak rzeczowniki w liczbie pojedynczej i użyjemy czasownika w liczbie pojedynczej “is”.

There is flour on the floor. (Na podłodze znajduje się mąka.)

There is butter in the fridge. (W lodówce jest masło.)

There is water in the bottle. (W butelce jest woda.)

PAMIĘTAJ!

Przy konstrukcji There is / There are nigdy nie używamy przedimka określonego the.

Konstrukcja zdania przeczącego z there is/there are

 

There is / are + not + co + gdzie

 

There is not a book on the table. = There isn’t a book on the table. (Na stole nie ma książki.)

There are not two books on the table. = There aren’t two books on the table. (Na stole nie ma dwóch książek.)

Konstrukcja zdania pytającego z there is/there are

 

Is/are + there + co + gdzie

 

Is there a book on the table? (Czy na stole jest książka?)

Are there two books on the table? (Czy na stole są dwie książki?)

 

Krótkie odpowiedzi z there is/there are

 

Is there n book on the table? (Czy na stole jest książka?)

Yes, there is. / No, there isn’t. (Tak, jest./Nie, nie ma.)

Are there two books on the table? (Czy na stole są dwie książki?)

Yes, there are. / No, there aren’t. (Tak, są./Nie, nie ma.)

 

Present Simple: przykładowe zdania

 

• He always wakes up at 7 a.m. On zawsze budzi się o 7 rano.
• We visit our grandparents on Sundays. Odwiedzamy naszych dziadków co niedzielę.
• They always eat during the class. Oni zawsze jedzą w trakcie lekcji.
• We sometimes go for a run in the evening. Czasami chodzimy pobiegać wieczorem.
• They never listen to music when they study. Oni nigdy nie słuchają muzyki, kiedy się uczą.
• I like them because they are helpful. Lubię ich, bo są pomocni.
• She rarely has breakfast at home. Ona rzadko je śniadanie w domu.
• The train leaves in 5 minutes! Pociąg odjeżdża za 5 minut!
• We see each other every day. Widzimy się codziennie.
• My parents always complain about everything. Moi rodzice zawsze na wszystko narzekają.
• He works out three times a day! On ćwiczy trzy razy dziennie!
• We never wake up early on weekends. Nigdy nie wstajemy wcześnie w weekendy.